W polskim systemie podatkowym może dojść do przełomu. Banki zaproponowały nową daninę, która miałaby zastąpić obecny podatek bankowy. Zmiana może uderzyć w firmy, ale ma też pobudzić inwestycje i akcję kredytową.
Nowy podatek zamiast starego – banki chcą przełomu
Polski sektor bankowy postuluje radykalną zmianę w systemie podatkowym – zamiast podatku od aktywów miałby pojawić się podatek od pasywów. Kluczowe jest to, że nie obejmowałby on depozytów gwarantowanych, czyli oszczędności zwykłych obywateli. Główne obciążenie spadłoby na przedsiębiorstwa trzymające środki na rachunkach bankowych. Według banków takie rozwiązanie mogłoby zachęcić firmy do aktywnego inwestowania, a nie „zamrażania” kapitału. Pomysł ten jest obecnie analizowany w rozmowach z rządem.
Obecny model opodatkowania – obowiązujący od 2016 roku – premiuje zachowawcze strategie banków i zniechęca do udzielania kredytów. Każdy dodatkowy kredyt to większa kwota aktywów, a co za tym idzie – wyższy podatek. W efekcie banki częściej sięgają po obligacje skarbowe, które są wolne od podatku i mają zerowe ryzyko regulacyjne. To z kolei hamuje rozwój realnej gospodarki, ograniczając dostęp firm do finansowania. Zmiana podstawy opodatkowania mogłaby więc realnie wpłynąć na ożywienie akcji kredytowej.
Przeczytaj też: Nowe prawo pracy to rozczarowanie. Widełek wynagrodzeń nadal nie będzie w ogłoszeniach
Zarówno Ministerstwo Finansów, jak i Narodowy Bank Polski, wyrażają wstępne poparcie dla nowego kierunku. Rządowi zależy jednak na tym, by ewentualne reformy nie obniżyły dochodów budżetowych. W budżecie na 2025 r. wpływy z podatku od instytucji finansowych oszacowano na niemal 7 miliardów złotych. To oznacza, że każda zmiana musi być dokładnie przemyślana pod względem fiskalnym. Mimo to coraz więcej wskazuje na to, że dotychczasowy model opodatkowania banków może zostać zrewidowany.
Co warto wiedzieć o podatkach bankowych w Polsce?
-
Podatek bankowy obowiązuje od 2016 roku i jest liczony od wartości aktywów.
-
Obligacje skarbowe są zwolnione z podatku, co powoduje ich przewagę nad kredytami.
-
Podatek od pasywów to nowy pomysł banków – miałby dotyczyć głównie środków firm.
-
Depozyty gwarantowane (do 100 tys. euro na osobę) byłyby wyłączone z nowej daniny.
-
Rząd szuka rozwiązania, które pobudzi gospodarkę bez utraty wpływów do budżetu.
Czy nowy podatek pobudzi inwestycje? Eksperci są ostrożni
Zamiana podstawy opodatkowania z aktywów na pasywa nie jest nowością w skali Europy. Podobne rozwiązania testowano m.in. na Węgrzech i w Austrii, jednak ich skuteczność bywała różna. W Polsce banki liczą, że danina od pasywów wymusi bardziej efektywne wykorzystanie kapitału firm. Przedsiębiorcy mogliby zrezygnować z bezczynnego przetrzymywania środków i przeznaczyć je na rozwój, co mogłoby poprawić wskaźniki inwestycji prywatnych. Obecnie to właśnie inwestycje publiczne dominują w strukturze nakładów.
Przeczytaj też: Ceny ciepła mogą skoczyć już po 1 lipca. Branża ostrzega: „To dopiero początek zmian”
Nie brakuje jednak sceptycznych głosów – część ekspertów ostrzega, że wprowadzenie nowej daniny może spowodować nieprzewidywalne skutki uboczne. Firmy, zamiast inwestować, mogą próbować przenosić środki za granicę lub korzystać z alternatywnych form finansowania. Może to też pogłębić różnice w dostępie do kapitału między dużymi a małymi podmiotami. Dodatkowo każda zmiana systemu podatkowego wymaga długich konsultacji i oceny skutków regulacji. Bez nich reforma może zakończyć się fiaskiem.
Ministerstwo Finansów zapewnia, że żadne decyzje nie zapadną pochopnie. Każdy scenariusz musi być zgodny z interesem państwa i nie może zmniejszyć stabilności sektora finansowego. Wbrew pozorom, to nie tylko interes banków – zmiany mogą bezpośrednio wpłynąć na dostępność kredytów dla małych firm, start-upów i osób fizycznych. Jeżeli bankom będzie się bardziej opłacało udzielać finansowania niż inwestować w obligacje, cała gospodarka może na tym zyskać. Właśnie dlatego temat podatku od pasywów budzi tak duże emocje.
Przeczytaj też:
ZUS ostrzega: dzisiejsi 30- i 40-latkowie mogą nie mieć za co przeżyć na emeryturze
WIBOR pod lupą TSUE. Ten wyrok może zburzyć cały system złotówkowych kredytów mieszkaniowych
ZUS przelicza konta emerytalne. Kto poczeka z emeryturą, zyska nawet tysiące złotych