Każdemu z nas może przydarzyć się problem z przeterminowanym zadłużeniem. Często taka sytuacja wynika z zewnętrznych okoliczności, a nie ze złej woli dłużnika. Ponadto osoba objęta egzekucją komorniczą musi dysponować środkami na przeżycie. To dlatego ustawodawca wprowadził ograniczenie tego, ile komornik może zabrać z pensji. Jaka kwota zarobków nie podlega potrąceniom komorniczym? Ile komornik może pobrać z pensji za umowę o dzieło lub zlecenie, a ile z emerytury? Czy da się zrobić coś, aby zmniejszyć kwotę zajęcia komorniczego? Dowiesz się z tego artykułu.
Jaką kwotę komornik może zabrać z pensji
Prawo przewiduje co najmniej kilka sposobów na przymusowe ściągnięcie długów przez komornika. Najpopularniejszym z nich jest egzekucja długu z wynagrodzenia za pracę dłużnika. Podstawą prawną tej czynności jest art. 881 Kodeksu postępowania cywilnego.
Art. 881. Zajęcie przez komornika wynagrodzenia za pracę
§ 1. Do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje przez jego zajęcie.
§ 2. Komornik zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
§ 2′. Jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń, o których mowa w art. 773 zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej § 21, komornik zawiadamia pracodawcę o charakterze egzekwowanych świadczeń.
§ 3. Komornik wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych w paragrafie drugim nie wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz:
1) przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo
2) przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych. Komornik poucza zarazem pracodawcę o skutkach niezastosowania się do wezwania.
§ 4. Stosownie do okoliczności komornik może wezwać pracodawcę do przekazywania mu zajętego wynagrodzenia bezpośrednio.
Należy przy tym zauważyć, że ten sposób egzekucji dotyka jednego z najbardziej newralgicznych elementów życia każdej osoby – czyli wynagrodzenia za pracę. Każda osoba, również ta zadłużona, potrzebuje środków na przeżycie. Ustawodawca przewidział wziął to pod uwagę i ograniczył potrącenia komornicze do określonej kwoty.
Na podstawie obowiązujących przepisów komornik ma prawo zabrać:
- do 50% wynagrodzenia z umowy pracę,
- 0 zł w przypadku pensji minimalnej,
- do 60% pensji minimalnej w przypadku dłużników alimentacyjnych.
Od czego zależy ile komornik zabiera z pensji
Istnieją dwa podstawowe czynniki, które wpływają na maksymalną wysokość zajęcia komorniczego:
- rodzaj umowy, na podstawie której dłużnik świadczy pracę,
- źródło zadłużenia (inne przepisy stosujemy wobec zwykłych długów, a inne wobec długów alimentacyjnych).
Rodzaj umowy a kwota jaką zabiera komornik
Zacznijmy od omówienia tego, ile komornik może zabrać z umowy o pracę, umowy zlecenie oraz umowy o dzieło.
W najlepszej sytuacji znajdują się dłużnicy zatrudnieni na podstawie tradycyjnej umowy o pracę na czas nieokreślony. Ten rodzaj zatrudnienia jest szczególnie chroniony i regulowany przez prawo. Dłużnicy pracujący na podstawie umowy zlecenia oraz umowy o dzieło są w zdecydowanie gorszej sytuacji, jednak i tu spotkamy najróżniejsze ograniczenia w kwocie, którą zabiera komornik.
W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę komornik może zająć do 50% wynagrodzenia dłużnika (podstawa prawna – art. 82 Kodeksu pracy).
Istnieje jednak kilka wyjątków od tej zasady. Podstawowy z nich dotyczy pensji minimalnej, kolejny dotyczy sytuacji, w której źródłem zadłużenia są zaległości alimentacyjne.
Ile komornik może zabrać z pensji minimalnej
Minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi w 2022 roku 3010 zł brutto. Jest to kwota całkowicie zwolniona z zajęcia komorniczego (szczegóły znajdziesz w naszym poradniku kwota wolna od zajęcia). Oznacza to, że co do zasady komornik nie może zabrać Ci pieniędzy, jeżeli zarabiasz pensję minimalną (3010 zł brutto to ok. 2364 zł na rękę).
Jedynym wyjątkiem są tu długi alimentacyjne, wówczas komornik może zabrać do 60% z pensji minimalnej (w 2022 będzie to 1806 zł brutto).
Warto przy tym zwrócić uwagę na dwa zagadnienia. Po pierwsze – prawo określa maksymalną wysokość potrąceń komorniczych, czyli komornik może zabierać mniej i często mamy do czynienia z taką właśnie sytuacją, gdy dłużnik uzasadni swoje potrzeby finansowe (szczegóły znajdziesz w poradniku jak napisać pismo do komornika). Po drugie – kwota pensji minimalnej z roku na rok jest coraz większa, a co za tym idzie – zwiększa się kwota wolna od potrąceń komorniczych.
A co z osobami zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę na niepełny etat? Wówczas ilość pieniędzy jaką komornik może zabrać z pensji zostaje dopasowana do fragmentu etatu:
-
3/4 etatu: kwota wolna od zajęcia wynosi 1772,67 zł netto,
-
1/2 etatu: kwota wolna od zajęcia wynosi 1181,78 zł netto,
-
1/4 etatu: kwota wolna od zajęcia wynosi 590,89 zł netto.
Ile komornik może zabrać z pensji na umowę zlecenie
W dużo gorszej sytuacji są dłużnicy, którzy osiągają dochód na podstawie umowy zlecenia. Sam charakter tej umowy nie daje pracownikowi takiej ochrony, jak umowa o pracę i dotyczy to również kwoty, którą komornik może zabrać z pensji.
Przez długie lata komornik mógł zabierać z umowy zlecenia nawet 100%. Jednak w 2019 ta sytuacja uległa zmianie. Po aktualizacji przepisów kodeksu postępowania cywilnego komornik musi wziąć pod uwagę, jak wygląda stan faktyczny osoby utrzymującej się z umowy zlecenia.
Komornik będzie traktował umowę zlecenie tak samo jak umowę o pracę w przypadku:
- gdy umowa ma powtarzający się charakter,
- gdy jest jedynym źródłem utrzymania dłużnika.
Jeżeli tak się dzieje – stosujemy tu ogólne zasady (m.in. kwota wolna od zajęcia w wysokości pensji minimalnej). Warto przy tym podkreślić, że istotna jest tu inicjatywa dłużnika, który poinformuje organ prowadzący postępowanie o charakterze swojego zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia. Jeżeli dochód dłużnika z zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia nie spełnia tych wymagań – komornik wciąż może zabrać go w całości.
Ile komornik może zabrać z pensji na umowę o dzieło
Umowy o dzieło dotyczą najczęściej jednorazowych czynności i w tym wypadku nie będziemy mieli do czynienia z formami ochrony prawnej, przewidzianej dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a nawet umowy zlecenia – komornik może zabrać do 100% wynagrodzenia z umowy o dzieło i nie obowiązują go tu żadne ograniczenia.
Ile komornik może zabrać z emerytury i renty
A co w przypadku dłużników-seniorów, którzy utrzymują się z emerytury ilub renty? W tym wypadku komornik może zabrać do 25% otrzymywanego świadczenia. W przypadku emerytury i renty również mamy do czynienia z kwotą wolną od potrąceń (w 2022 roku wynosi 980,19 zł netto). Oznacza to, że z minimalnej emerytury komornik może zabierać do 237,79 zł miesięcznie. Warto przy tym podkreślić, że dodatkowe świadczenia dla emerytów (m.in. trzynasta emerytura i czternasta emerytura są całkowicie zwolnione z potrąceń komorniczych i w całości wpływają na konto świadczeniobiorcy).
Ile komornik może zabrać z konta bankowego
Komornik ma prawo również do zabrania Twoich pieniędzy bezpośrednio z konta bankowego. Należy przy tym zaznaczyć, że jest to zupełnie inny rodzaj egzekucji, który wcale nie musi zostać zastosowany w Twoim wypadku.
Jeżeli już mamy do czynienia z regularnym zajęciem komorniczym na pensji – raczej nie musisz się obawiać dodatkowego zajęcia konta. Jednak w przypadku osób, które unikają postępowania egzekucyjnego (np. pracują „na czarno”), taka sytuacją jest jak najbardziej prawdopodobna.
Wówczas komornik nawiązuje współpracę z operatorem rachunku (np. bank, SKOK itd.) i zatrzymuje wszystkie pieniądze, które się na nim pojawią. Jedno z rozwiązań tego problemu znajdziesz w naszym poradniku komornik a karta przedpłacona.
Zajęcia komornicze z pensji podsumowanie
Jak widzisz – kwestia tego ile komornik może zabrać z pensji jest dość skomplikowana. W pierwszej kolejności musisz wziąć pod uwagę rodzaj umowy, na podstawie której wykonujesz pracę. Kolejną szalenie istotną sprawą jest to, czy Twoje długi pochodzą z nieopłaconych alimentów.
Nie trudno dojść do wniosku, że przepisy w dużo bardziej surowy sposób traktują dłużników, którzy nie łożą na utrzymanie swoich dzieci. Jest to podyktowane przede wszystkim konstrukcją polskiego systemu pomocy socjalnej. Zwróć uwagę, że w przypadku braku płatności alimentów, zasądzona kwota jest wypłacana dziecku przez państwo, które następnie uzyskuje roszczenie wobec dłużnika. Budżet państwa z tego tytułu jest obciążany kwotą ok. 2 mln zł dziennie. To dlatego komornik może zabrać więcej z pensji dłużnika alimentacyjnego.
Chcesz ochronić swój majątek przed zajęciem? Sprawdź, jak komornik dowiaduje się o spadku.