Wysokość emerytury zależy przede wszystkim od stażu pracy oraz wysokości opłacanych składek. To dlatego na największą emeryturę mogą liczyć osoby, które przez całe swoje dorosłe życie wykazywały się aktywnością zawodową. Jednak jak należy potraktować okres spędzony na studiach? Czy studia wliczają się do emerytury? Czy osoby z wyższym wykształceniem mają też wyższą emeryturę? Dowiesz się z tego artykułu.
Okres studiów a emerytura
W skrócie: zgodnie z obowiązującymi przepisami okresu studiów nie wliczamy do emerytury.
Dlaczego tak się dzieje?
Wysokość Twojej przyszłej emerytury zależy przede wszystkim od okresów składkowych. Należy do nich zaliczyć wszystkie miesiące, w których byłeś zatrudniony na podstawie umowy o pracę lub na podstawie innego stosunku prawnego, podczas którego odprowadzone są składki na ubezpieczenie emerytalne.
Podstawą do wypłaty kwoty najniższej emerytury jest uzyskanie odpowiedniego wieku (65 lat dla mężczyzn oraz 60 lat dla kobiet) i odpowiedniego stażu pracy (mężczyźni 25 lat, kobiety 20 lat okresów składkowych). Jeżeli osiągniesz wiek uprawniający do otrzymywania świadczenia, a nie osiągniesz wymaganego stażu – kwota Twojej emerytury będzie niższa (może wynosić np. kilkadziesiąt groszy lub kilkadziesiąt złotych miesięcznie).
To dlatego mnóstwo osób ubiega się, aby ZUS doliczył im wszystkie okresy, które mogą wpłynąć na wysokość świadczenia (np. okres studiów). Jednak w praktyce okazuje się to dość trudnym zadaniem.
Czy studia zaliczamy do okresów składkowych
Podstawą prawną do zaliczania wybranego okresu za okres składkowy jest Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 7. Okresami nieskładkowymi są następujące okresy:
(…)
9) nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej
nauki, w wymiarze określonym w programie studiów;
9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym
w decyzji o ich utworzeniu;
9b) asystenckich studiów przygotowawczych;
10) dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych
i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza –
w granicach do 1 roku;(…)
Zatem co do zasady okres studiów w szkole wyższej, a także okres studiów doktoranckich zaliczamy do okresów nieskładkowych (czyli tych, które nie wpływają na podwyższenie otrzymywanego świadczenia emerytalnego).
Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy okres studiów nie przekracza 1/3 wszystkich udokumentowanych okresów składkowych (czyli np. wnioskodawca studiował przez 5 lat i pracował przez następne 15). Jednak dotyczy to osób, które studiowały przed 1999 rokiem. Wówczas okres studiów może zostać dodany do okresów składkowych. Jeżeli Twój okres studiów miał miejsce przed 1999 rokiem, możesz złożyć w ZUS wniosek o przeliczenie emerytury (o ile ten okres nie został do tej pory uznany).
W trakcie aktywności zawodowej większość pracowników nie zwraca uwagi, ani na wysokość odprowadzanych składek, ani na okresy składkowe. Problem pojawia się najczęściej przy przechodzeniu na emeryturę, gdy absolwenci zaczynają zastanawiać się, czy studia wliczają się do emerytury i czy w związku z tym otrzymają wyższe świadczenie.
Warto przy tym pamiętać, że od 1 stycznia 2015 roku emerytury są wypłacane na zasadach kapitałowych. Oznacza to, że podstawą do wyliczenia wysokości świadczenia przyszłego emeryta jest przede wszystkim suma składek na koncie ZUS.
Czy osoby z wyższym wykształceniem mają wyższe emerytury
Co do zasady tak. Jednak nie wynika to z obecnych uregulowań prawnych, a z faktu, że osoby z wyższym wykształceniem mają z reguły większe zarobki i odprowadzają wyższą składkę na ubezpieczenie emerytalne. Z tego artykułu dowiesz się, ile wynosi średnia emerytura w Polsce i kto może otrzymać świadczenie takiej wysokości.
Warto też zwrócić uwagę, że polski system emerytalny podlega częstym reformom (ostatnia większa miała miejsce w 2018 roku tj. przywrócenie wieku emerytalnego 65/60 z poprzedniego 67/67). Kiedyś istniała możliwość doliczenia studiów do emerytury, jednak po reformie z 2015 roku studia zostały jednoznacznie uznane za okresy nieskładkowe.
Co czeka nas w przyszłości? Trudno dokładnie to przewidzieć, ale emeryci stanowią w Polsce coraz większą grupę społeczną (obecnie jest to ok. 7 milionów osób). Decyzje wyborcze emerytów potrafią doprowadzić do zwycięstwa lub przegranej każdej partii politycznej. To dlatego w ostatnich latach mieliśmy do czynienia z najróżniejszymi benefitami dla seniorów, takimi jak 13 emerytura, 14 emerytura lub (planowana na 2023 rok) 15 emerytura.
Gdy weźmiemy pod uwagę, że w ostatnich latach prawie połowa polskiego społeczeństwa studiowała, problem czy studia wliczają się do emerytury może za kilka lat powrócić ze zdwojoną siła. Szczególnie, że prognozy demograficzne oraz prognozy dotyczące wysokości świadczeń przyszłych emerytów nie napawają optymizmem.