Stres to normalne zjawisko fizjologiczne – jego odczuwanie nie zawsze musi być czymś negatywnym. Stres pozwala naszemu organizmowi na uwolnienie hormonów, mobilizujących nas do większej aktywności. Jednak przewlekłe odczuwanie stresu może być destrukcyjne dla organizmu. Gdy znajdujemy się w sytuacji stresowej zbyt długo, nasze siły fizyczne i psychiczne ulegają wyczerpaniu. W skrajnych przypadkach może to skutkować np. chorobami autoimmunologicznymi lub depresją. Zatem jak poradzić sobie z długotrwałym stresem? Dowiesz się z tego artykułu.
Jak pokonać stres
W dzisiejszym społeczeństwie prawie każda dorosła osoba odczuwa większy lub mniejszy stres. Składa się na to mnóstwo czynników.
Podstawowe powody generujące stres to:
- niepokój o stan zdrowia,
- niepokój o sytuację materialną,
- niepokój wynikający z sytuacji osobistej.
Gdy weźmiemy pod uwagę wydarzenia z ostatnich lat – trudno się temu dziwić. Pandemia COVID-19, niebezpieczeństwo wojny i dekoniunktura na rynku pracy na pewno nie pomaga w utrzymaniu spokoju. Gdy dodamy do tego fakt, że żyjemy w kraju rozwijającym się oraz w gospodarce opartej o długu (który również jest poważnym stresorem!), łatwiej będzie nam zrozumieć, dlaczego ponad 98% deklaruje, że regularnie odczuwa stres.
A to na dłuższą metę może okazać się wyniszczające. Ciągłe uczucie zmęczenia, nerwowość, bóle głowy, problemy z zasypianiem i regularne przeziębienia – to wszystko może być skutkiem przewlekłego stresu. Jak sobie z nim poradzić? Poniżej znajdziesz listę najskuteczniejszych metod, które pomogą Ci złagodzić stres.
Chcesz przestać stresować się o finanse? Przeczytaj, jak stworzyć poduszkę finansową.
Co to jest stres
Jednak zanim przejdziemy do konkretnych rozwiązań, warto poświęcić chwilę, by dokładnie poznać zjawisko, z którym przyjdzie nam walczyć.
Stres – to automatyczna reakcja fizjologiczna naszego organizmu na sytuację zagrożenia. Stres sam w sobie nie jest czymś złym i to dzięki niemu gatunek ludzki mógł poradzić sobie w niebezpiecznym środowisku. Stres pojawia się wówczas, gdy coś nam poważnie zagraża, wymaga natychmiastowego działania lub wykorzystania wszystkich dostępnym nam zasobów (zarówno fizycznych, jak i intelektualnych). Organizm, za pośrednictwem różnych hormonów, podpowiada nam „walcz lub uciekaj”. Ciśnienie krwi wzrasta, oddech przyspiesza, organizm podświadomie zwiększa swoją wydolność.
Zdolność człowieka do odczuwania stresu pomogła mu w niezliczonych sytuacjach, w których musiał bronić się przed dzikimi zwierzętami lub zagrożeniem ze strony innych ludzi. Poważny problem ze stresem pojawia się w dwóch przypadkach:
- gdy mamy do czynienia z zagrożeniem pozornym (wyobrażonym),
- gdy stres utrzymuje się przez dłuższy czas (tygodnie, a nawet miesiące),
Reakcja na stres wyobrażony to w dzisiejszych czasach coś normalnego. Przypomnij sobie te wszystkie sytuacje, kiedy przeglądając wiadomości w mediach społecznościowych Twoje ciśnienie wzrosło i czułeś, jakby coś się w Tobie „gotowało” lub zacząłeś intensywnie zastanawiać się, co musisz zrobić w reakcji na tę sytuacje. W ostatnich latach mieliśmy z tym do czynienia aż nazbyt często. Zagrożenie zachorowaniem (pandemia), utratą poczucia bezpieczeństwa (wojna) lub utratą pracy (kryzys) – spędzały Polakom sen z powiek przez długie tygodnie.
I to właśnie te długie tygodnie mogą doprowadzić nasz organizm na skraj wyczerpania.
Rodzaje i objawy stresu
W psychologii wyróżnia się trzy rodzaje stresu:
- stres ostry,
- stres chroniczny,
- stres traumatyczny.
W pierwszym wypadku reakcja naszego organizmu jest wynikiem nagłego, jednorazowego zagrożenia. Stresor może przybrać tu charakter fizyczny, psychologiczny lub ekonomiczny. Wbrew nazwie „ostry”, nie ma tu wielkich powodów do zmartwień. Wraz z usunięciem bodźca, nasz organizm wraca do normalnego stanu.
Gorzej, gdy bodźca (stresora) nie da się usunąć w prosty i szybki sposób. Wtedy mamy do czynienia ze stresem chronicznym. Każdy człowiek nieco inaczej reaguje na stres, ale właśnie w tym wypadku może pojawić się przewlekłe napięcie, zmęczenie oraz mniejsza zdolność do skupienia i regeneracji.
Stres traumatyczny to skrajność, w której zagrożone są podstawowe funkcje naszego organizmu. Po prostu – osiągając ten pułap narażamy się na poważne i często nieodwracalne zmiany psychiczne i fizyczne, które zagrażają życiu i zdrowiu.
Jak nie dopuścić do pojawienia się tych zmian? Podstawa to poprawne zdiagnozowanie, który rodzaj stresu odczuwasz. Jeżeli czytasz ten artykuł, najprawdopodobniej masz do czynienia ze stresem chronicznym. Jak się o tym przekonać?
Najczęstsze objawy stresu to:
- zmęczenie i trudności ze snem,
- uczucie gniewu, frustracji, niepokoju,
- zmniejszona odporność,
- wycofanie społeczne, drażliwość,
- problemy z koncentracją,
- bóle głowy, stawów i mięśni,
- skurcze, brak apetytu i nudności.
Stresujesz się swoją sytuacją materialną? Przeczytaj jak szybko zdobyć pieniądze.
Jak radzić sobie ze stresem
Jeżeli odczuwasz powyższe symptomy – pamiętaj aby ich nie lekceważyć. Najlepszym rozwiązaniem jest wizyta u specjalisty tj. lekarza, który oprócz rad może udzielić Ci również pomocy farmakologicznej. Co jednak w sytuacji, w której zostałeś gruntownie przebadany, teoretycznie Twój stan zdrowia jest dobry, a wciąż odczuwasz te dolegliwości? Poniżej znajdziesz najskuteczniejsze metody walki ze stresem.
Najskuteczniejsze sposoby na zwalczenie stresu to:
- odpowiednia dieta,
- aktywność fizyczna,
- odpowiednia ilość i jakość snu,
- regularny relaks,
- praca nad wytrzymałością psychiczną,
- rozmowa i zapisywanie swoich myśli.
1. Dieta jako sposób na stres
Słyszałeś to powiedzenie, że „jesteśmy tym, co jemy”? Okazuje się, że jest w tym sporo prawdy. Istnieje spora grupa produktów, które same w sobie mogą powodować, że nasz organizm zacznie odczuwać stres. Mowa tu przede wszystkim o wszystkich substancjach psychoaktywnych, a więc kofeinie (kawa), nikotynie (papierosy) oraz alkoholu. Jeżeli czynniki zewnętrze dają Ci się we znaki, samodzielne dokładanie organizmowi większej pracy nie jest zbyt rozsądne.
Ulubione napoje pobudzające możesz zastąpić zwykłą wodą lub zieloną herbatą. Ogranicz cukry, wprowadź do swojej diety większą ilość warzyw i żywności mniej przetworzonej. Pamiętaj, że w sytuacji stresowej Twój organizm potrzebuje większej ilości energii.
2. Odpowiednia ilość i jakość snu
A skoro już jesteśmy przy energii – gdy odczuwasz chroniczny stres, musisz zapewnić sobie odpowiednią ilość odpoczynku. Zacznij od zainteresowania się czynnikami, które wpływają na jakość snu. Postaraj się codziennie zasypiać o tej samej porze. Przed zaśnięciem co najmniej przez godzinę nie patrz w ekran komórki lub komputera. Postaraj się uspokoić myśli. Te proste czynności w błyskawiczny sposób poprawią jakość Twojego snu.
3. Aktywność fizyczna a stres
Pamiętaj także o regularnej aktywności fizycznej. Regularne ćwiczenia zmniejszają poziom napięcia, poprawiają jakość snu oraz wpływają pozytywnie na naszą samoocenę. Ponadto podczas wysiłku wydzielane są endorfiny, czyli hormon szczęścia, który przynajmniej na jakiś czas pozwoli Ci uporać się ze stresem – a przy chronicznym obciążeniu organizmu dokładnie o to chodzi!
4. Regularny relaks jako walka ze stresem
Każdego dnia dokładnie planujesz, kiedy pójdziesz do pracy, na uczelnie i kiedy zrealizujesz swoje pozostałe obowiązki. W tym wszystkim łatwo zapomnieć o tym, że powinniśmy zaplanować również czas na relaks.
Co należy rozumieć przez „relaks”? Tutaj nie ma jednej, dobrej odpowiedzi. Musisz samodzielnie stwierdzić, które aktywności najlepiej pomagają Ci uporać się ze stresem. Dla niektórych osób świetnie sprawdza się gorąca kąpiel, spacer po lesie lub spędzanie czasu z rodziną. Niektóre osoby wolą towarzyskie wyjście „na miasto”, a niektóre wędkowanie w samotności. Ważne, abyś co najmniej raz w tygodniu zaplanował czas, który przeznaczysz na solidny wypoczynek.
5. Praca nad wytrzymałością psychiczną
Zwróć też uwagę, że dzięki treningowi możesz podnieść swoją ogólną wytrzymałość psychiczną. Popatrz na wszystkich chirurgów, strażaków lub inne osoby, które na co dzień znajdują się w sytuacjach stresowych i nic sobie z tego nie robią. To najczęściej nie ma nic wspólnego z wyjątkową odwagą lub predyspozycjami. Po prostu – te osoby radziły sobie z sytuacjami stresującym dla przeciętnego człowieka tak wiele razy, że przestały zwracać na nie uwagę. Ich organizm zaczął traktować sytuację stresową jako codzienne wyzwanie, a nie jako coś przytłaczającego.
Istnieje mnóstwo sposób, które umożliwiają nam pracę nad swoją wytrzymałością psychiczną. Najlepszy z nich to oczywiście znalezienie wyjścia z trudnej sytuacji, które umacnia naszą pewność siebie. Niektóre osoby polecają też na tym gruncie medytację, modlitwę lub dalekowschodnie techniki relaksacyjne.
6. Rozmowa i zapisywanie myśli jako sposób na stres
Wiele osób doskonale radzi sobie ze stresem dzięki rozmowie. Ta może przybierać zwykły, codzienny charakter interakcji np. pomiędzy przyjaciółmi, partnerami lub innymi członkami rodziny. Jeżeli sytuacja wydaje Ci się zbyt poważna, zawsze możesz skorzystać z pomocy specjalisty na tym gruncie, a więc profesjonalnego psychologa, który dzięki rozmowie pomoże Ci rozwiązać Twoje problemy.
Jeżeli jesteś bardziej skrytą, introwertyczną osobą lepiej może sprawdzić się zapisywanie myśli. Możesz prowadzić dziennik lub pamiętnik. Pozwoli Ci to usystematyzować Twój sposób myślenia i z dystansem spojrzeć na czynniki, które generują stres w Twoim życiu. Wbrew pozorom – dobrym pomysłem na stres może być również czytanie – ale nie newsów w social media, a nieco poważniejszych pozycji. Na pewno znajdziesz mnóstwo biografii osób, które przechodziły przez podobne, a nawet gorsze problemy, niż Ty. Ich historia może stać się inspiracją, która umożliwi Ci skuteczniejszą walkę z sytuacjami stresowymi.
Chcesz uporządkować swoje finanse? Sprawdź, jak oszczędzać pieniądze.