Rezydencja podatkowa co to jest jak ją zmienić
Rezydencja podatkowa co to jest jak ją zmienić

Rezydencja podatkowa co to jest jak ją zmienić

Aktualizacja: 21 stycznia 2024

Spotkałeś się z terminem „rezydencja podatkowa”? Zastanawiasz się, co to znaczy i kto może być rezydentem podatkowym w Polsce? Czy posiadanie statusu rezydenta wymaga posiadania obywatelstwa? Jak zostać rezydentem podatkowym za granicą? Sprawdź, co to jest rezydencja podatkowa i co trzeba zrobić, aby ją uzyskać? Szczegóły znajdziesz poniżej.

Obraz przedstawiający, co to jest rezydencja podatkowa.

Co to jest rezydencja podatkowa

Rezydencja podatkowa – to miejsce, w którym podatnik zobowiązuje się do wypełnienia obowiązku podatkowego. Jest szczególnie istotna dla przedsiębiorców działających w kilku różnych krajach równocześnie oraz dla osób, które planują przeniesie działalności za granicę.

Każdy podatnik w Unii Europejskiej może, do pewnego stopnia, wpływać na wybór kraju opodatkowania. Związane jest to z wewnątrzwspólnotową zasadą unikania podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że obywatel Niemiec, Francji lub Włoch może w trakcie prowadzenia biznesu zostać rezydentem podatkowym w Polsce – i odwrotnie, Polak może równie dobrze rozliczać się w Niemczech lub we Francji.

Podstawą prawną uzyskania rezydencji podatkowej jest art. 5a pkt 21 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem rezydent podatkowy powinien dysponować specjalnym certyfikatem, potwierdzającym jego miejsce zamieszkania na terytorium RP, wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej. Jakie są pozostałe warunki uzyskania rezydencji podatkowej w Polsce?

Kto to jest rezydent podatkowy

Rezydent podatkowy musi być osobą fizyczną. Ponadto taka osoba powinna posiadać na terytorium RP swoje centrum życiowe. Co to oznacza w praktyce? Polski rezydent podatkowy musi przebywać w kraju przez co najmniej 183 dni w roku podatkowym.

Podobne przepisy znajdziemy w każdym innym kraju Unii Europejskiej. Prowadzi to do wniosku, że samo założenie firmy za granicą nie oznacza automatycznie, że np. obywatel polski stanie się rezydentem podatkowym innego państwa.

Do czego służy rezydencja podatkowa

Podstawowym celem ustalenia rezydencji podatkowej jest uniknięcie podwójnego opodatkowania – czyli sytuacji, w której przedsiębiorca działający na terenie dwóch krajów musi rozliczać się zarówno w kraju swojego pochodzenia, jak i w kraju swojej działalności. Warunkiem skorzystania z rezydencji podatkowej jest podpisanie przez państwo odpowiedniej umowy.

Istnieje wiele państw, z którymi Polska nie podpisała umowy dot. unikania podwójnego opodatkowania. W takim wypadku podatnik ma obowiązek rozliczenia się w dwóch państwach równocześnie. Sytuacje znacznie zmieniło wejście Polski do Unii Europejskiej i przyjęcie prawa wspólnotowego, które niejako automatycznie umożliwiło uzyskiwanie rezydencji podatkowej w innych państwach UE.

W Polsce mamy do czynienia z dwoma metodami unikania podwójnego opodatkowania. Pierwsza z nich to tzw. metoda zwolnienia podatkowego. W tej sytuacji państwo, które zwalnia dochód z opodatkowania, uwzględnia go przy ustalaniu progów podatkowych dla pozostałych dochodów. Druga z nich to tzw. metoda kredytu podatkowego – wówczas sumujemy dochód osiągnięty w Polsce i za granicą. Następnie od tak obliczonej należności podatkowej odejmujemy podatek zapłacony w innym państwie.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, szczegóły znajdziesz na stronie https://www.podatki.gov.pl/podatkowa-wspolpraca-miedzynarodowa/wykaz-umow-o-unikaniu-podwojnego-opodatkowania/.

W ostatnich latach na arenie międzynarodowej wielokrotnie podnoszono problem wynikający z tego faktu. Dyskusja dotyczyła przede wszystkim sposób walki z tzw. rajami podatkowymi (w UE za takie obszary uznaje się m.in. Cypr oraz Maltę). To określenie dotyczy państw z preferencyjnymi stawkami podatkowymi, które umożliwiają przedsiębiorcom relatywnie proste uzyskanie rezydencji podatkowej i uniknięcie wysokiego opodatkowania w swoim kraju.

Które dochody są objęte rezydencją podatkową

Katalog dochodów, na który ma wpływ rezydencja podatkowa znajdziemy w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Za dochody uzyskiwane na terenie Polski uznaje się

  • dochody z pracy na terytorium RP (w tym stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy),
  • działalności wykonywanej osobiście na terytorium RP,
  • działalności gospodarczej wykonywanej na terytorium RP,
  • dochody z nieruchomości na terenie RP, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości.

Warto przy tym podkreślić, że zgodnie z polskim prawem za dochód uzyskany na terenie RP uznaje się również sytuacje, w której działalność miała miejsce w kraju, a wypłata pieniędzy za granicą.

Szczególnie bolesny może być tu obowiązek opłaty 19% podatku dochodowego po sprzedaży domu, mieszkania lub ziemi. Jeżeli chcesz go uniknąć, sprawdź nasz poradnik podatek od sprzedaży nieruchomości.

Jak zmienić polską rezydencję podatkową

Każda osoba może swobodnie stać się rezydentem podatkowym w innym kraju, z którym Polska podpisała umowę (w praktyce oznacza to najczęściej kraje UE). Wówczas mamy do czynienia z tzw. podwójną rezydencją. Prawo jasno precyzuje, które przepisy wówczas stosujemy. W takim przypadku bierzemy kolejno pod uwagę:

  • w którym kraju znajduje się centrum życiowe podatnika,
  • gdzie znajduje się jego miejsce zamieszkania,
  • obywatelstwo.

Jak widzisz – samo uzyskanie rezydencji podatkowej innego państwa jeszcze nie zwalnia Cię z obowiązku płacenia podatków w Polsce.

Jeżeli chcesz pozbyć się polskiej rezydencji podatkowej i nie płacić podatków w kraju, musisz przebywać poza granicami RP dłużej niż 183 dni i nie mieć centrum interesów życiowych na terenie RP. Co należy rozumieć przez „centrum interesów życiowych”? Otóż samo przebywanie za granicą przez ponad 8 miesięcy w roku nie uprawnia Cię jeszcze do zaprzestania płacenia podatków w Polsce. Musisz udowodnić fiskusowi, że na ternie RP nie masz partnera, rodziny, mieszkania, innego majątku – które określa Twoje centrum życiowe.

Osoby, które nawet przez większą cześć roku pracują zagranicą, a nie spełniają tego warunku, wciąż będą płaciły podatki w Polsce. Najlepszym sposobem na udowodnienie, że Twoje centrum życiowe znajduje się w innym państwie jest przedstawienie dowodów w postaci zagranicznej umowy najmu, aktu notarialnego lub dowodów prowadzenia działalności gospodarczej.

Sprzyja Ci szczęście? Sprawdź, ile wynosi podatek od wygranej.

Przeczytaj też: