Największym wyzwaniem zawodowego kucharza jest trafienie w gusta klientów. W końcu gdy ktoś decyduje się na posiłek w restauracji, oczekuje że podane danie będzie smakowało świetnie. Jak wyglądają obowiązki zawodowe osób zatrudnionych w gastronomii i ile zarabiają kucharze? Czym charakteryzuje się dobry kucharz? Jakie wykształcenie i umiejętności najbardziej przydają się do pracy w tym zawodzie? Dowiesz się z tego artykułu.
Ile wynosi wynagrodzenie kucharza
Średnie wynagrodzenie kucharza wynosi obecnie 3 970 zł brutto, czyli ok. 3 036,40 zł netto (na rękę).
Zarobki kucharza zależą przede wszystkim od:
- doświadczenia i umiejętności,
- zajmowanego stanowiska,
- miejsca pracy.
Osoba zatrudniona jako pomoc kuchenna może zarobić od około 2000 zł do około 3000 zł netto. Osoba zatrudniona na stanowisku kucharza zarabia z reguły od około 3000 zł do 4000 zł netto. Szef kuchni może liczyć na wynagrodzenie od około 4000 zł do około 6000 zł na rękę (to już niemal średnia krajowa).
Praca kucharza zdecydowanie różni się od domowego przygotowywania posiłków. Kucharz, zatrudniony w popularnej restauracji, może przygotowywać setki posiłków każdego dnia. To dlatego wymaga się od niego przede wszystkim punktualności i dobrej organizacji pracy. Ponadto kucharz musi mieć dobry zmysł smaku, który pozwoli mu zauważyć mankamenty (albo pozytywne strony) potrawy.
Osoba bez trudno uchwytnego zmysłu smaku nie ma szans na sukces w tym zawodzie. Wyniki badań prowadzonych w branży gastronomicznej są nieubłagane. Ponad 2/3 konsumentów decyduje się na powrót do lokalu właśnie z uwagi na smak serwowanych dań. Oznacza to, że jakość dań to podstawowy element rynkowego sukcesu restauracji. To dlatego praca kucharza jest tak odpowiedzialna. Dobry kucharz musi być odporny na stres i mieć podzielną uwagę, która umożliwi mu pracę nad kilkoma potrawami równocześnie.
Ale to nie wszystko. W gastronomi, podobnie jak w wielu innych branżach, mamy do czynienia z ogromnym wpływem mody. Niektóre restauracje uzyskują status kultowych, a pracujący w nich kucharze mogą liczyć na traktowanie godne gwiazd ekranu. W tym wypadku ich zarobki mogą wynosić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych miesięcznie.
Najwięcej zarobią kucharze zatrudnieni w dużych aglomeracjach (np. Warszawa, Trójmiasto itd.) – w tym wypadku ich wynagrodzenia mogą być nawet dwa razy wyższe. To samo dotyczy popularnych kurortów oraz innych obszarów turystycznych.
Sukces w zawodzie kucharza zależy przede wszystkim od nieustannej chęci samodoskonalenia się, zrozumienia potrzeb rynku i dopasowania do nich wyglądu oraz smaku swoich potraw.
Kucharzy zatrudniają:
- restauracje,
- stołówki,
- bary,
- ośrodki wypoczynkowe,
- firmy cateringowe.
Obowiązki zawodowe kucharza
Podstawowym zadaniem kucharza jest przygotowanie potraw zamówionych przez klienta lokalu. Dobry kucharz musi być sprawny fizycznie i silny. W końcu praca w kuchni jest związana z częstą koniecznością przebywania w wysokiej temperaturze. Przygotowywanie potrawy wymaga też najczęściej długiego przebywania w pozycji stojącej – co może być szczególnie dokuczliwe dla osób, które mają problemy zdrowotne z nogami lub z kręgosłupem.
Wbrew pozorom – praca w kuchni może też okazać się całkiem niebezpieczna. Mowa tu przede wszystkim o możliwych oparzeniach oraz skaleczeniach ostrymi przedmiotami. Dlatego osoba zatrudniona na tym stanowisku musi nieustannie zachowywać czujność oraz pełne skupienie.
Dobry kucharz musi też wykazywać się zmysłem artystycznym. Dotyczy to w szczególności prestiżowych restauracji, gdzie dla gości wygląd potrawy jest równie istotny, co jej smak.
Zwróć też uwagę, że kucharz bardzo rzadko pracuje sam. To dlatego większość z nich musi się wykazywać empatią, przyjaznym usposobieniem oraz umiejętnością pracy w grupie (i to pod presją czasu).
Co ciekawe – do rozpoczęcia pracy w tym zawodzie nie potrzebujesz żadnego formalnego wykształcenia. Owszem – na rynku znajdziesz mnóstwo szkól, szkoleń i kursów, które przygotowują do pracy w roli kucharza. Wiele osób decyduje się na ich ukończenie, aby zwiększyć swoje kwalifikacje (i co za tym idzie – poziom zarobków).
Jednak ostatecznie liczą się tylko Twoje cechy i umiejętności. Wynika to z dwóch przyczyn. Po pierwsze – pasjonat kulinariów będzie w stanie samodzielnie nauczyć się profesjonalnego gotowania. Po drugie – poziom umiejętności kucharza bardzo łatwo jest sprawdzić w trakcie postępowania rekrutacyjnego. Nie zmienia to faktu, że wiele punktów gastronomicznych wymaga od potencjalnych kandydatów wylegitymowania się wykształceniem gastronomicznym lub odpowiednim doświadczeniem, aby w ogóle wziąć udział w takim postępowaniu.
Na co kucharze mogą liczyć w zamian? Przede wszystkim jest to wysoki poziom wynagrodzenia (jak na zawód, który nie wymaga formalnych kwalifikacji).
Ponadto w kuchni najlepiej będą się czuły osoby ekstrawertyczne, które chcą, aby w ich pracy nieustannie się coś działo. Przygotowywanie kilku skomplikowanych potraw naraz może też zapewnić niezłego kopa adrenaliny. Szczególnie w przypadku, gdy w naszym lokalu mamy ważne wydarzenie lub wyjątkowych gości.
Kucharze muszą być gotowi na pracę w zespole, improwizację i reagowanie na różne niespodzianki. Sprawia to, że charakter pracy w tym miejscu jest wyjątkowy i wiele osób nie wyobraża sobie zatrudnienia w innym zawodzie.
Kucharz to zawód dla wszystkich osób, które uwielbiają widzieć efekt swojej pracy. Ponadto – na tym stanowisku bardzo szybko uzyskuje się informację zwrotną o ocenie pracy. Dla wielu kucharzy to bardzo ważna motywacja. Im więcej wysiłku włożą w swoją pracę, tym większą będą mieli reputację, a kto wie – być może kiedyś dołączą do grona kucharskich gwiazd, których wynagrodzenie liczone jest dziesiątkach tysięcy złotych miesięcznie.
Wymiar czasu pracy kucharza
Praca w restauracji nie ma wiele wspólnego z „normalnymi” godzinami pracy. Obiekty gastronomiczne często otwarte są do późnych godzin nocnych (a czasami nawet do „ostatniego klienta”).
Wielu kucharzy narzeka też na różnego rodzaju trudności w uzyskaniu urlopu. Dotyczy to w szczególności osób zatrudnionych w branży hotelarskiej i wypoczynkowej. W końcu nikt nie może sobie pozwolić na zamknięcie restauracji w środku sezonu. Z kolei urlop w lutym lub listopadzie niekoniecznie musi należeć do najprzyjemniejszych. To największy problem we wszystkich lokalach, które z różnych przyczyn nie zatrudniają nikogo na zastępstwo lub dysponują tak małą obsadą, że utrata jednego pracownika zmusza pozostałych do pracy ponad siły. Kucharze regularnie pracują też w niedziele, weekendy i święta.
Dokuczliwa może być też praca w niestandardowych godzinach. Zwróć uwagę, że większość punktów gastronomicznych jest otwarta nawet w godzinach nocnych. Kucharze muszą się do tego dostosować.
Praca w kuchni to spore obciążenie dla organizmu. Szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę zmiany trwające nawet kilkanaście godzin dziennie. W takich okolicznościach nie trudno o bóle pleców, nóg lub ramion. Do tego dochodzi całkiem wysoki poziom stresu. Klienci restauracji często bywają nieprzyjemni lub niekulturalni, co odbija się na obsłudze lokalu (w tym na kucharzach). Może zdarzyć się też, że zabraknie istotnego składnika dania, a pomoc kuchenna zachoruje – i wszystkie obowiązku kucharz będzie musiał wykonać samodzielnie.
Jak zostać kucharzem
Jakie wymagania stawianie są wobec osób poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie? To przede wszystkim doświadczenie zawodowe, samodzielność, kultura osobista i umiejętność pracy w zespole. Ważna jest też dyspozycyjność oraz cierpliwość. Kucharz powinien posiadać też aktualną książeczkę sanitarno-epidemiologiczną.
Skuteczne wykonywanie każdej pracy jest uzależnione od pewnych predyspozycji. Jak wyglądają te predyspozycje w odniesieniu do zawodu kucharza?
Osoba, które chce zostać kucharzem powinna:
- mieć dobre poczucie smaku,
- dobrze rozpoznawać składniki każdej potrawy,
- posiadać wiedzę o pracy w kuchni i sposobach przygotowania potraw.
Kucharz powinien dobrze odnajdywać się w swoim miejscu pracy – dbać o porządek, bezpieczeństwo oraz jakość przygotowywanych posiłków.
Do rozpoczęcia pracy w zawodzie kucharza nie potrzebujesz kierunkowego wykształcenia. Nie oznacza to wcale, że nie warto go zdobyć. Ukończenie szkoły zawodowej lub technikum gastronomicznego to w niektórych przypadkach absolutne minimum, aby ktokolwiek zechciał spojrzeć na Twoje CV. Swoje umiejętności możesz też rozwijać na studiach (np. turystyka i hotelarstwo lub kierunku związanym z żywieniem).
Znajdziesz też mnóstwo kucharskich kursów, prowadzonych przez mniej lub bardziej doświadczonych kucharzy. Niektóre z nich są dedykowane bezpośrednio osobom, które chcą zrobić kucharską karierę. Wielu młodych kucharzy decyduje się też na praktyki i staże w restauracjach (często zagranicznych). Informacja o takim stażu to cenna wskazówka dla nowego pracodawcy, czego może się spodziewać.
Nauka w technikum gastronomicznym zajmuje pełne 5 lat. Po zakończeniu tej szkoły możesz podchodzić do matury. Uzyskujesz też kwalifikacje TG.07 – sporządzanie potraw i napojów oraz TG.16 – obsługa żywienia i usług gastronomicznych.
Nauka w gastronomicznej szkole branżowej (dawniej zwanej szkołą zawodową) zajmuje 3 lata. Po jej zakończeniu uzyskujesz tylko kwalifikacje TG.07.
Możesz wybrać też zwykły kurs zawodowy, przygotowujący do pracy kucharza – ten z reguły trwa od 80 do 140 godzin. W tym wypadku otrzymasz certyfikat potwierdzający ukończenie szkolenia.
W tej branży działa też mnóstwo „samouków” – czyli pasjonatów gotowania bez formalnego wykształcenia. Ich umiejętności i talent kulinarny często nie ustępują osobom wykształconym w tym kierunku.
Czy zatem warto poświęcać czas i pieniądze na kursy i szkolenia kucharskie?
Dla niektórych osób to konieczność. Mowa tu przede wszystkim o osobach, które mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia lub ich praca wymaga uzyskania formalnych kwalifikacji (mowa tu np. o kucharzach zatrudnianych przez podmioty należące do budżetu państwa). Inne osoby świetnie radzą sobie na tym rynku beż żadnych kursów i szkoleń. W tym zawodzie potencjalny pracodawca zwraca uwagę przede wszystkim na Twoje umiejętności i doświadczenie.
Wolisz zająć się czymś innym? Sprawdź, ile zarabia kelner.