Niepokoi Cię coraz większa drożyzna? Zastanawiasz się, czy Twoja emerytura wystarczy na pokrycie rosnących wydatków? Waloryzacja emerytury to coś, co na pewno Cię zainteresuje. Renty oraz emerytury są waloryzowane każdego roku, aby dostosować ich wartość do realiów rynkowych. Ostatnia waloryzacja miała miejsce 11 lutego 2022 roku i wynosiła 7%. Czy to wystarczająco, aby poradzić sobie ze wzrostem cen i utrzymać dotychczasowy poziom życia? Jaka będzie waloryzacja 2023? Na jakie dodatkowe świadczenia może liczyć emeryt i rencista? Dowiesz się z tego artykułu.
Waloryzacja emerytury 2022
W roku 2022 mieliśmy do czynienia z waloryzacją rent i emerytur w wysokości 7%.
Podstawą prawną do waloryzacji rent i emerytur jest Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z waloryzacją kwoty świadczenia mamy do czynienia każdego roku. Oznacza to, że każda emerytura i renta z biegiem czasu ulega zwiększeniu, chociaż w ostatnich kilkunastu latach wzrost ten był bardzo powolny.
W artykule 88 w/w ustawy czytamy:
Art. 88. Waloryzacja emerytury i renty
1. Emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca.
2. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kwota świadczenia nie może ulec obniżeniu.
3. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację.
4. Waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed terminem waloryzacji.
Dzięki mechanizmowi waloryzacji mamy możliwość dostosowania wysokości wypłacanych świadczeń do aktualnych warunków gospodarczych. Pomimo skomplikowanej definicji, w rzeczywistości waloryzacja to nic trudnego i nie wymaga od emeryta i rencisty podejmowania żadnych działań.
Warto przy tym zaznaczyć, że w procesie waloryzacji mamy do czynienia z kilkoma niekorzystnymi (z punktu widzenia świadczeniobiorców) zjawiskami. Podstawowy problem to wypłata zwaloryzowanego świadczenia dopiero w marcu (wysokość emerytury oraz renty za styczeń i luty jest taka sama, jak w roku poprzednim).
Ponadto wysokość waloryzacji jest uzależniona od współczynników obliczanych za poprzedni rok kalendarzowy (inflacja, inflacja emerycka oraz średnia krajowa). Oznacza to, że w przypadku dynamicznych zmian w gospodarce, z jakimi mamy obecnie do czynienia, wysokość rent i emerytur jest podnoszona z dużym opóźnieniem.
W skrócie – ceny w sklepach i rachunki rosną z miesiąca na miesiąc, a dodatkowej waloryzacji można spodziewać się dopiero w przyszłym roku.
Dlaczego renty i emerytury są waloryzowane
Z uwagi na to mnóstwo emerytów wyczekiwało, że tegoroczna waloryzacja będzie wyjątkowa. I rzeczywiście – wzrost rent i emerytur aż o 7% nie zdarzał się dotąd zbyt często. Nie oznacza to wcale, że ogólna sytuacja finansowa seniorów się poprawia.
Wysokość waloryzacji określa się m.in. na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce oraz na podstawie wskaźnika cen towarów i usług. Co istotne – bierze się pod uwagę dane z poprzedniego roku kalendarzowego. Zatem śmiało można uznać, że w przyszłym roku waloryzacja będzie jeszcze wyższa.
Jak otrzymać waloryzację renty i emerytury
Waloryzacja renty i emerytury przebiega w sposób automatyczny, na podstawie przepisów ustawy. Zainteresowany nie musi składać żadnego wniosku i samodzielnie ubiegać się o waloryzacje.
Każdego roku, po wprowadzeniu zmiany, wszyscy emeryci i renciści są informowani przez ZUS o nowej wysokości swojego świadczenia. Informacja znajduje się w liście poleconym od ZUS lub na platformie elektronicznej PUE ZUS.
Jeżeli jednak jesteś ciekawy, jak będzie wyglądać Twoja emerytura po waloryzacji, istnieje bardzo prosty sposób, aby to obliczyć:
poprzednia emerytura brutto x wskaźnik waloryzacji = nowa emerytura brutto
Wskaźnik waloryzacji rent i emerytur jest każdego roku publikowany m.in. na stronach rządowych oraz stronach ZUS. Dzięki zastosowaniu powyższego wzoru, otrzymasz przybliżoną informację o wysokości Twojego nowego świadczenia.
Dlaczego tylko przybliżoną? Bo oprócz powyższych wskaźników, powinieneś wziąć pod uwagę również kwestie podatkowe (czy Twoja emerytura podlega zwolnieniu z PIT) oraz od kwoty brutto odjąć 9% składkę zdrowotną.
Inne sposoby zwiększenia wartości emerytury
Emeryci, oprócz waloryzacji, mogą liczyć na zwiększenie wartości emerytur dzięki:
- zmianom podatkowym,
- wykorzystaniu trzynastej emerytury,
- wykorzystaniu czternastej emerytury.
1. Zmiany podatkowe a wysokość emerytury
Emeryci, podobnie jak niemal każda inna grupa społeczna, znacznie odczują skutki zmian podatkowych, wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu. Od początku 2022 roku wszyscy emeryci, których emerytura wynosi mniej niż 2088 zł netto będą całkowicie zwolnieni z podatku dochodowego – co przekłada się na dodatkowe 187 zł miesięcznie.
Osoby pobierające świadczenie powyżej 2088 zł na rękę, zapłacą podatek dochodowy tylko od „nadwyżki” – co również przełoży się na większą kwotę emerytury, która każdego miesiąca zasila konto seniora.
2. Trzynasta emerytura
Seniorzy szybko przyzwyczaili się też do corocznych bonusów, wypłacanych przez państwo. Podstawowym z nich jest 13. emerytura, na którą możemy liczyć pod koniec pierwszego kwartału.
Świadczenie w roku 2022 r. wynosiło 1217,98 zł na rękę – tyle samo co minimalna emerytura i było wypłacone w kwietniu. Wypłata trzynastej emerytury została też potwierdzona na rok 2023.
3. Czternasta emerytura
Czternasta emerytura to kolejne świadczenie, które ma wspomóc budżet seniora. W pierwotnych założeniach miała być wypłacona jednokrotnie – pod koniec roku 2021. Jednak już w lutym 2022 roku rząd zadecydował, że 14. emerytura zostanie wypłacona ponownie (na przełomie sierpnia i września 2022 r.).
W tym wypadku znów możemy liczyć na dodatkowe pieniądze w wysokości minimalnej emerytury. Co istotne – czternastka przysługuje również rencistom oraz osobom pobierającym świadczenie przedemerytalne, a kwota świadczenia nie podlega zajęciom komorniczym oraz innym potrąceniom na poczet długów. Szczegóły znajdziesz w naszym poradniku czternasta emerytura.
Jaka będzie waloryzacja emerytury 2023
Szalejąca inflacja znacznie wpływa na życie wielu grup społecznych i dotyczy to również emerytów. Seniorzy wskazują, że waloryzacja z 2022 roku jest przynajmniej o połowę za niska, aby pokryć rosnące ceny energii, leków i żywności. Stąd pojawiają się najróżniejsze pomysły na udzielenie emerytom dodatkowego wsparcia.
Czy będzie druga waloryzacja emerytury w 2022 roku? To bardzo mało prawdopodobne. Seniorzy liczyli na drugą, jesienną waloryzacje, która uwzględniałaby wysokie zmiany np. w cenie paliw i węgla, które pojawiły się na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy. Jednak już w kwietniu Minister Marlena Maląg oficjalnie zaprzeczyła, aby rząd planował drugą waloryzacje emerytur jesienią 2022 roku. Dlatego świadczeniobiorcy muszą uzbroić się w cierpliwość.
Tak czy inaczej – waloryzacja renty i emerytury 2023 również zapowiada się rekordowo. Podstawowy powód to oczywiście wysokość wskaźników – inflacji oraz średniego wynagrodzenia w gospodarce. Śmiało można założyć, że będzie to współczynnik w przedziale 10-15%. Być może pojawią się też inne dodatkowe świadczenia dla emerytów. W końcu rok 2023 jest rokiem wyborczym, dlatego należy się spodziewać, że politycy zrobią wszystko, aby przynajmniej do przyszłej jesieni ich elektorat nie odczuł zbyt mocno skutków narastającego kryzysu.
Które świadczenia są waloryzowane
Waloryzacja jest niesamowicie korzystna z punktu widzenia świadczeniobiorców. Chociaż sposób jej naliczania jest skomplikowany i faworyzuje stronę budżetową – emeryci wciąż mogą liczyć na regularny wzrost świadczenia – czego, wbrew pozorom, nie można powiedzieć o wielu innych grupach społecznych. Przez długie lata mieliśmy do czynienia np. z zamrożeniem płac w budżetówce.
Coroczny wzrost wysokości świadczenia nie dotyczy tylko emerytury. Waloryzacji podlegają również:
- renta socjalna,
- zasiłek przedemerytalny,
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
- emerytura pomostowa,
- emerytura kapitałowa.
Warto zwrócić też uwagę, że wraz z waloryzacją minimalnej emerytury wzrasta wysokość świadczeń, które są wypłacane na jej podstawie, a więc trzynastej emerytury, czternastej emerytury lub emerytury matczynej.