Transakcje pożyczek pieniężnych w obrębie rodziny są często zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych, który standardowo wynosi 0,5%. Jednak trzeba pamiętać, że nie wszystkie pożyczki w rodzinie są wolne od podatku. Aby skorzystać ze zwolnienia, istotne jest spełnienie określonych warunków prawnych i formalności. Niedopełnienie obowiązków wobec fiskusa grozi karą w wysokości aż 20% kwoty pożyczki.
Pożyczka a PCC
Na podstawie ustawy z 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych, co do zasady od umowy pożyczki pieniężnej należy zapłacić podatek. Obowiązek podatkowy w przypadku pożyczek pieniężnych pojawia się już w momencie zawarcia umowy, niezależnie od formy, w jakiej jest ona zawarta – może to być zarówno umowa pisemna, jak i ustna. W przypadku gdy umowa przewiduje wypłatę środków w transzach i całkowita kwota nie jest znana na początku, każda wypłata staje się oddzielnym momentem powstania obowiązku podatkowego. To oznacza, że podatek należy odprowadzić od każdej wypłaconej części pożyczki z osobna.
Deklaracja PCC-3, którą należy złożyć w urzędzie skarbowym, stanowi formalne potwierdzenie zawarcia umowy pożyczki i powinna zostać złożona w ciągu 14 dni od każdego zdarzenia, które generuje obowiązek podatkowy, np. zawarcia umowy czy wypłaty kolejnej transzy pożyczki. Jeśli pożyczka jest udzielana w obecności notariusza, to na nim spoczywa dodatkowa odpowiedzialność za pobranie należnego podatku i przekazanie go do właściwego urzędu skarbowego.
Przeczytaj też: Na rynku pożyczek pozabankowych znów eldorado. Jednak powodem nie są standardowe „chwilówki”
Co gdy nie zapłacę PCC od pożyczki?
Nieuregulowanie podatku PCC od pożyczki pieniężnej może pociągnąć za sobą poważne konsekwencje finansowe i prawne. Gdy organy podatkowe wykryją, że umowa pożyczki została zawarta, ale podatek od niej nie został opłacony, mogą nałożyć na podatnika większą stawkę podatku w wysokości aż 20% całkowitej kwoty pożyczonej sumy. Jest to znacząco wyższa kwota niż standardowa stawka podatkowa wynosząca 0,5%, co podkreśla rygorystyczne podejście państwa do egzekwowania przestrzegania przepisów podatkowych. W takiej sytuacji podatnik musi liczyć się z koniecznością zapłacenia wysokiej kary, która może znacząco obciążyć jego finanse.
Przeczytaj też: 8408,17 zł: tyle w marcu średnio zarabiali Polacy. W których zawodach dostaje się taką pensję?
Co więcej, nieopłacenie podatku PCC nie tylko skutkuje wysokimi karami finansowymi, ale również może prowadzić do odpowiedzialności karnej skarbowej. W przypadku stwierdzenia przez organy skarbowe, że działanie to było świadomą próbą uchylania się od opodatkowania, podatnik może zostać oskarżony o przestępstwo skarbowe. Takie zarzuty mogą wiązać się z procesem sądowym, a nawet z wyrokiem skazującym. Z kolei osoba skazana za przestępstwo skarbowe nie może np. sprawować funkcji publicznych lub podejmować zatrudnienia na określonych stanowiskach. Dlatego każdy, kto zawiera umowę pożyczki, powinien pamiętać o obowiązku zgłoszenia transakcji i odprowadzenia należnego podatku, aby uniknąć daleko idących konsekwencji prawnych i finansowych.
Pożyczka w najbliższej rodzinie a PCC
W polskim systemie podatkowym pożyczki pieniężne udzielane w ramach najbliższej rodziny mogą korzystać ze zwolnienia z podatku od PCC, co jest istotnym ułatwieniem finansowym. Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. b ustawy o PCC, takie pożyczki są zwolnione z opodatkowania, o ile są udzielane między osobami blisko spokrewnionymi, takimi jak np. małżonkowie, dziadkowie, rodzice i dzieci. Ważne jest, by pamiętać, że skorzystać ze zwolnienia można dopiero po dopełnianiu formalności, takich jak złożenie deklaracji PCC-3 oraz udokumentowanie przelewu kwoty pożyczki na rachunek bankowy pożyczkobiorcy.
Przeczytaj też: Fiskus zapowiada wzmożone inspekcje. Właściciele nieruchomości narażają się na potężne sankcje
Wyjątkiem jest tu przekazanie najbliższym kwoty do 9 637 zł w ciągu 5 lat. Takie pożyczki nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia. Jednak gdy przekroczymy tę kwotę, należy poinformować o tym urząd skarbowy, aby formalnie skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Z kolei szczególnej uwagi wymaga przekroczenie limitu 36 120 zł, gdyż to właśnie do tej wysokości pożyczki udzielane bliskim członkom rodziny są zwolnione z podatku PCC. Przykładowo, jeśli rodzic pożycza dziecku 50 000 zł, tylko kwota do 36 120 zł jest zwolniona z podatku, a nadwyżka podlega opodatkowaniu standardową stawką 0,5%. Jest to istotne, aby uniknąć niespodzianek podatkowych i zabezpieczyć się przed możliwymi sankcjami za niezadeklarowanie pełnej kwoty.
Dla zapewnienia, że pożyczka między członkami rodziny jest prawidłowo zgłoszona, konieczne jest złożenie deklaracji PCC-3 w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania pożyczkobiorcy w ciągu 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki. Formularz ten pozwala na dokumentację nieopodatkowanej pożyczki, gdzie w odpowiednich rubrykach należy wskazać kwotę pożyczki oraz wpisać „0” w miejscu obliczonej kwoty podatku, co stanowi podstawę do zwolnienia.
Niezłożenie deklaracji PCC-3 w ustawowym terminie może skutkować utratą prawa do zwolnienia z podatku PCC, co stanowi istotne ryzyko finansowe. W takim przypadku cała kwota pożyczki, niezależnie od jej wysokości, może zostać opodatkowana standardową stawką 0,5%. Dlatego zawsze zaleca się terminowe i prawidłowe dopełnienie wszystkich formalności, co zapewnia legalność przeprowadzonej transakcji oraz uniknięcie nieprzewidzianych obciążeń podatkowych.
Przeczytaj też:
Od 2024 równa płaca dla wszystkich? Pracownicy dyskontów grożą buntem
W którym markecie najtańsze zakupy? To nie Lidl ani Biedronka
Koszmar pracowników. Te popularne zawody już wkrótce przestaną istnieć