Pierwszy i drugi próg podatkowy co to jest
Pierwszy i drugi próg podatkowy co to jest

Pierwszy i drugi próg podatkowy co to jest

Aktualizacja: 18 lutego 2024

W Polsce mamy do czynienia z progresywnym systemem podatkowym. Oznacza to, że osoby które więcej zarabiają, płacą też wyższe podatki. Jeżeli przekroczysz określony w przepisach próg podatkowy, Twój podatek również wzrośnie. Na jakim poziomie kształtują się progi podatkowe 2022? Czy zmiany wprowadzone w ramach Polskiego Ładu sprawią, że Twój podatek wzrośnie? Jak uniknąć przekroczenia progu podatkowego? Dowiesz się z tego artykułu.

Obraz przedstawiający czy próg podatkowy liczy się od kwoty netto czy brutto.

Na czym polegają progi podatkowe

Próg podatkowy – to termin, który stosujemy w odniesieniu do stawki podatku PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych). Wysokość podatku zależy od dochodów podatnika w wybranym roku. Od 1 stycznia 2022 drugi próg podatkowy obowiązuje po przekroczeniu 120 000 zł rocznych dochodów brutto.

Podstawą prawną jest w tym wypadku Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wprowadzenie progów podatkowych to element progresywnego systemu podatkowego. Zgodnie z założeniami tego systemu osoby, które zarabiają więcej, muszą też odprowadzać do kasy państwa wyższe podatki. Stawka PIT dotyczy przede wszystkim osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia. W ten sposób mogą też rozliczać się osoby prowadzące działalność gospodarczą (jednak w tym wypadku mamy do czynienia z możliwością wyboru kilku innych, często korzystniejszych opcji).

Progi podatkowe w Polsce

W Polsce mamy do czynienia z dwoma podstawowymi progami podatkowymi (tzw. pierwszy próg podatkowy oraz drugi próg podatkowy). Przez wiele lat osoby zarabiające do 85 528 zł rocznie były zaliczanie do pierwszego progu podatkowego i płaciły 17%. Z kolei osoby zarabiające powyżej 85 828 zł objęte były podatkiem w wysokości 32%.

Od 1 stycznia 2022, na skutek wprowadzenia Polskiego Ładu, obowiązują nowe progi podatkowe:

  • pierwszy próg podatkowy wynosi aktualnie do 120 000 zł zł rocznie (stawka podatku to 12%),
  • drugi próg podatkowy stosujemy w przypadku osób zarabiających powyżej 120 000 zł rocznie (stawka podatku to 32%).

Ważne: przy klasyfikacji podatnika do progów podatkowych bierzemy pod uwagę roczne zarobki brutto.

Zmianami objęte są dochody osiągnięte w 2022 roku, wobec tego z pierwszym rozliczeniem na nowych zasadach będziemy mieli do czynienia w roku 2023. Różnica wynikająca z obniżenia stawki podatku dla osób w pierwszym progu podatkowym (z 17% na 12%) spowoduje w 2023 większy zwrot podatku przy rozliczeniu.

Nie chcesz rozliczać podatków w Polsce? Przeczytaj, jak zmienić rezydencję podatkową.

Kiedy przekracza się próg podatkowy

Zwiększenie poziomu wynagrodzenia (np. na skutek awansu) to jedna z najprzyjemniejszych rzeczy, które mogą nas spotkać na rynku pracy. Niestety – czasami czeka nas tu nieprzyjemna niespodzianka czyli wejście na wyższy próg podatkowy.

Z przekroczeniem progu podatkowego mamy do czynienia wówczas, gdy nasze miesięczne dochody przekraczają 10 000 zł brutto (ok. 6 937,39 zł netto w przypadku umowy o pracę).

Jedyna dobra wiadomość jest taka, że nie musimy się tym zbytnio martwić, gdyż prawidłowe rozliczenie podatku leży po stronie pracodawcy. Natomiast wejście w drugi próg podatkowy na pewno odczujemy w naszym portfelu, szczególnie gdy do tej pory rozliczaliśmy się stawką 12%.

Na szczęście drugi próg podatkowy obowiązuje nas dopiero w miesiącu, w którym przekraczamy limit. Oznacza to, że jeżeli w danym roku zarobiliśmy 140 000 zł – wyższą kwotą podatku (32%) zostanie objęta kwota ponad limit (czyli w tym wypadku 20 000 zł).

Dopisało Ci szczęście? Sprawdź, ile wynosi podatek od wygranej.

Jak oblicza się podatek dochodowy

Przy obliczaniu podatku dochodowego mamy do czynienia z szeregiem ulg i zwolnień. Na wstępie należy zaznaczyć, że osoby do 26. roku życia w pierwszym progu podatkowym są w ogóle zwolnione z PIT i ich wynagrodzenie jest „na starcie” o 12% wyższe (młodzi pracownicy w drugim progu podatkowym płacą podatek na ogólnych zasadach).

Zmiany podatkowe, wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, nie tylko podniosły wartość progu podatkowego – zwiększyły też kwotę wolną od podatku (z 8 000 zł rocznie do 30 000 zł rocznie).

Osoby zarabiające poniżej 30 000 zł otrzymają pełny zwrot zaliczek na podatek dochodowy, które zostały pobrane przez pracodawcę. Ale to nie wszystko. Kwotę wolną od podatku bierze się też pod uwagę przy obliczaniu należności od wynagrodzenia przekraczającego 30 000 zł brutto rocznie.

Podatnik może ponadto skorzystać z:

  • ulgi internetowej,
  • ulgi termomodernizacyjnej.
  • ulgi na dzieci,
  • ulgi rehabilitacyjnej,
  • ulgi z tytułu darowizny,
  • ulgi dla honorowych dawców krwi.

Skorzystanie z w/w ulg umożliwia zmniejszenie podstawy opodatkowania (czasami również samą wartość podatku dochodowego). Dzięki temu możemy liczyć na uzyskanie wysokiego zwrotu podatku po rozliczeniu rocznym.

Jak nie przekroczyć progu podatkowego

Każdy z nas chciałby płacić jak najniższe podatki. Dlatego wiele osób zastanawia się jak ominąć drugi próg podatkowy. Podstawą lęku jest w tym przypadku błędne przekonanie, że od razu po przekroczeniu kwoty 120 000 zł brutto rocznie nasz podatek wzrośnie z 12% na 32% – a to ogromna różnica. Jednak w rzeczywistości nie ma się czego bać. Pamiętaj, że kwota wyższego podatku jest liczona wyłącznie od nadwyżki ponad limit. Dlatego wszystkie Twoje dochody do osiągnięcia granicy 120 000 zł rocznie zostaną objęte 12% podatkiem. Kwota 32% zostanie pobrana tylko od nadwyżki.

Jeżeli chcesz ominąć drugi próg podatkowy możesz:

  • rozliczyć się wspólnie z małżonkiem (wówczas kwota progu podatkowego zostaje podwojona do 240 000 zł),
  • skorzystać z podatku liniowego 19%, niezależnie od dochodów (dotyczy przedsiębiorców),
  • skorzystać z ulgi IP BOX 5% (dotyczy dochodów pochodzących m.in. z praw własności intelektualnej).

W przypadku chęci ominięcia drugiego progu podatkowego dużo większe pole manewru mają przedsiębiorcy. Jeżeli zarabiasz w formie umowy o pracę – jedyną opcją pozostaje rozliczenie z małżonkiem. Należy przy tym podkreślić, że jest to rozwiązanie korzystne tylko wówczas, gdy jedna z osób przekracza drugi próg podatkowy.

Pamiętaj, że kwestie podatkowe są niesamowicie skomplikowane – dlatego jeżeli zastanawiasz się, który sposób rozliczenia najlepiej sprawdzi się w Twojej sytuacji, skorzystaj z porady profesjonalnego księgowego lub doradcy podatkowego.

Zamierzasz sprzedać dom lub mieszkanie? Sprawdź, na czym polega podatek od sprzedaży nieruchomości.

Przeczytaj też: